هوشنگ شیخی، پژوهشگر مسائل خاورمیانه
دیپلماسی ایرانی: کردستان عراق پس از شکست ایران در جنگ چالدران در مقابل عثمانی تحت عنوان سنجاق هایی از ولایت موصل به امپراتور عثمانی واگذار شده و از پیکره موطن تاریخی خود ایران جدا گشت. پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، پیرو توافق سایکس – پیکو منطقه کردنشین شمال عراق تحت حاکمیت دولت - ملت عراق به مرکزیت بغداد قرا گرفت. از آن زمان تا به حال ادوار و اطوار مختلفی بر این خطه گذشته است از شروع قیام در این ناحیه در سال 1919 گرفته تا 1991 که در سایه قطعنامه 688 شورای امنیت سازمان ملل متحد و ایجاد منطقه امن در مدار 36 درجه شمال عراق، در راستای توافق ملامصطفی بارزانی با صدام حسین در سال 1970حکومت اقلیم کردستان عراق تأسیس شد. همواره روابط کردهای این ناحیه با ترکیه به عنوان میراث دار عثمانی تداوم داشته است. گرچه گاهی اوقات فراز و فرودهایی بر آن مترتب بوده، اما این پیوندهای تاریخی پس از شورش 1961 کردها جنبه سیاسی اش برجسته شد. در اواسط دهه هفتاد با افزایش فشارها و سرکوب ها بر کردهای عراق و پس از بیان مشهور صدام حسین در سال 1974 در بغداد در کنفرانس مشترک با جبهه خلق برای فلسطین که با تبختر مدعی شد: "اگر روزی در کوهستان های برفی کردستان درخت خرما سبز شد آن موقع هم کردها دوباره به مبارزه ادامه داده و زنده می شوند" و به خصوص در پی توافق الجزایر میان شاه سابق ایران محمدرضا پهلوی و رئیس جمهور معدوم عراق صدام حسین، روابط حزب دموکرات کردستان عراق با ترکیه تقویت شد و اوج آن به طرفداری ترکیه از حزب دموکرات کردستان عراق در مقابل اتحادیه میهنی کرستان در درگیری های میانه دهه 1990 برمی گردد، در قبال آن در این میانه ترکیه از حزب دموکرات کردستان عراق در راستای تحدید و تعزیر حزب کردی و چپ گرا کارگران کردستان (PKK) استمداد جست. پس از سقوط صدام در سال 2003، روابط ترکیه با اقلیم کردستان سویه های اقتصادی، بازرگانی و فناوری نیز یافت و روز به روز بر دامنه این روابط افزوده شد.
سفر روز سه شنبه (23 آگوست) رئیس اقلیم کردستان عراق به ترکیه بازتاب ها و گمانه زنی های متعددی را در خصوص نتایج و مباحث مطرح شده در پی داشته است. در این سفر مسعود بارزانی در کاخ سفید ریاست جمهوری ترکیه (آک سارای)، با رجب طیب اردوغان دیدار کرده و بر اساس بیانیه این دیدار عنوان شده که محورهای مذاکره، هماهنگی برای مبارزه با داعش و تروریسم و تعطیلی مراکز وابسته به فتح الله گولن و جنبش خدمت در اقلیم کردستان همچون مدارس وابسته به گولنیست ها بود. پس از آن مذاکره و ضیافت شام در کوشک چانکایا نخست وزیری به میزبانی یلدیریم برگزار شد که برات آل بایراک، وزیر انرژی و منابع طبیعی داماد اردوغان نیز در آن حاضر داشت. از نکات مورد مانور تبلیغاتی جریان رسانه ای حکومت اقلیم کردستان اشاره به وجود پرچم این حکومت در کنار پرچم عراق و ترکیه در دیدار مذکور بود. گرچه این رخداد تازگی نداشت و سابقا در دیدار نخست وزیر پیشین ترکیه و رئیس اقلیم کردستان مشاهده شده بود اما مورد توجه رسانه های اقلیم واقع شد. با توجه به ترکیب هیئت میزبان و بیانیه پایانی دیدار، مذاکره حول همکاری های اقتصادی و خرید منابع نفت و گاز از اقلیم کردستان آشکار بود. با این حال ابعاد سیاسی و امنیتی این دیدار چندان محرز نبوده و محملی جهت گمانه زنی ها شده است.
همکاری با دولت ترکیه در راستای جلوگیری از تحکیم قدرت حزب اتحاد دموکراتیک وابسته به حزب متخاصم دولت ترکیه (PKK) در سوریه و تلاش در راستای تقسیم قدرت میان شورای میهنی کردهای سوریه (ENKS) و حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) از جمله محورهای احتمالی مذاکره بارزانی در ترکیه است. با توجه به این که حزب اتحاد دموکراتیک یک هفته قبل از این سفر، ابراهیم برو یکی از رهبران شورای میهنی کردهای سوریه ( ENKS) را به اتهام اخلال در امنیت عمومی مناطق کردنشین سوریه، به همراه شماری از نزدیکان وی دستگیر و از خاک سوریه آنها را بیرون راند و روانه اربیل ساخت. و به دنبال آن غریب حسو نماینده حزب اتحاد دمکراتیک سوریه در اربیل اعلام کرد که "حزب دمکرات کردستان عراق و حزب عدالت و توسعه در یک مسیر درصدد دشمنی با مردم سوریه هستند". احتمال فراوان می رود بارزانی در راستای تقویت موضع خود در سوریه از کمک ترکیه بیش از پیش استفاده کرده و در راستای منافع مشترک با ترکیه در صدد تضعیف احزاب و نهادهای اقماری (PKK) تلاش کند. از سوی دیگر جمیل بایک، رئیس مشترک شورای اجرایی اتحادیه جوامع کردستان که (PKK) بخشی از آن محسوب می شود در اظهار نظر اخیرش اعلام کرده حزب کارگران کردستان (PKK) برای مذاکره با بارزانی آمادگی دارد. بنابراین انتظار می رود رئیس اقلیم کردستان مایل باشد تا به یکی از آمال ها
