مشکلی که برای مردم زابل اتفاق افتاد و جمعیتی بالغ بر دویست هزار نفر را با قطعی آب رو به رو کرد، به خوبی نشان داد که باید مسئولان، نظارت های مکرر خود را بر سیستم های آب رسانی شهری و روستایی افزایش دهند تا پیش از بروز چنین مشکلاتی نسبت به اصلاح عیب های سیستم آب رسانی اقدام شود؛ کاری که شاید اگر در شهرستان زابل مورد توجه قرار می گرفت، مردم این منطقه با مشکل طولانی مدت قطعی آب رو به رو نمی شدند.
از روز دوشنبه هفته جاری آب شرب شهر زابل و روستاهای حوزه شهرستان های نیمروز، هیرمند، هامون و زابل با جمعیتی بالغ بر دویست هزار نفر به یکباره قطع شد و این مشکل تا سحرگاه روز چهارشنبه ادامه یافت تا مردم این منطقه از کشور برای یک بازه زمانی چند ده ساعته با مشکل تأمین آب شرب رو به رو شوند. به گزارش «تابناک»، مشکل قطعی آب شهرستان زابل و مناطق همجوار که در دور روز گذشته به سرعت در فضای مجازی دست به دست شد و خبر از یک بحران جدی آب در جنوب شرق ایران داشت، بار دیگر اثبات کرد که در کشور ایران مدیریت پیشگری از بحران و مدیریت نفس بحران با چالش های جدی رو به رو و نیاز به توجه جدی است.
هنگامی که خبر از مشکل آبی در مناطق جنوب شرق ایران و به ویژه استان سیستان و بلوچستان منتشر می شود، ناخودآگاه ذهن به سمت مشکلاتی مثل خشکسالی و کاهش آب سفره های زیرزمینی می رود و عمده نگرانی ها متوجه این عامل است.
در مورد مشکل چند ده ساعته قطعی آب شهرستان زابل و مناطق همجوار گویای این است که این مسئله نه بخاطر خشک سالی، از بین رفتن منابع و یا تنش اجتماعی آب، بلکه بخاطر نشتی آب مخزن، نقص فنی در سیستم آب رسانی و خرابی ایستگاه پمپاژ چاه نیمه ها ایجاد شده است؛ مشکلی که شاید اگر پیش بینی شده بود قابل حل و مدیریت بود، اما به دلیل عدم پیش بینی و آمادگی قبلی به یک بحران تبدیل شد و نزدیک به 48 ساعت مردم چند شهرستان را با چالش رو به رو کرد.
، هوشنگ ناظری، فرماندار شهرستان زابل در باره این مشکل به «تابناک»، گفت: از ساعت 22 دوشنبه شب، مخزن اصلی آب شهرستان زابل که در شهرستان زهک قرار دارد و آب رسانی به منطقه از آنجا انجام می شود، دچار نشتی آب و مخزن آن به کلی تخلیه شد و محوطه و تجهیزات الکتریکی به زیرآب رفت؛ اتفاقی که باعث شد همه دستگاه های الکتریکی پمپاژ آسیب ببیند. در ابتدا نیاز بود آبی که محوطه و دستگاه ها را به زیر آب برده بود، تخلیه و دستگاه ها خشک شوند. ضمن اینکه همه دستگاه های الکتریکی مرتبط خراب شده و باید مرمت می شدند.
فرماندار در مورد چرایی طول کشیدن قطعی آب شهر زابل تا سحرگاه روز چهارشنبه، اضافه کرد: پس از برطرف کردن مشکلات ابتدایی، اقدامات دیگر مثل نصب مجدد مخزن، هواگیری شبکه آب رسانی از زهک تا زابل و آبگیری مجدد آن به زمان نیاز داشت که این موضوع سبب طولانی تر شدن فرایند حل مشکل قطعی آب شد.
وی ادامه داد: تا ساعت 10 صبح روز سه شنبه مشکلات فنی کاملاً برطرف شد اما به محض راه اندازی دوباره دستگاه های پمپاژ، به دلیل قطع و وصل شدن مکرر برق دوباره دستگاه پمپاژ آب آسیب فنی دید و شرایط برای آب رسانی فراهم نشد؛ مجموعه مشکلاتی که تا 7 عصر روز سه شنبه طول کشید و ناگزیر شدیم از گروه های فنی مهندسی مرکز استان نیز برای کمک و بررسی مشکل کمک بگیریم.
ناظری تأکید کرد: در مدت قطع شدن آب منطقه همکاران ما سعی کردند تا از یک طرف مشکل ایجاد شده را حل کنند و از طرفی هم با کمک تانکر آب رسانی سیار به مردم را انجام دهند. اگرچه شبکه آب رسانی حوالی افطار روز سه شنبه برطرف شد اما به دلیل خالی بودن لوله های آب رسانی و طولانی بودن مسیر حل کامل مشکل و رسیدن آب مناطق انتهایی شبکه آب تا سحر امروز چهارشنبه نیز ادامه یافت.
فرماندار در بخش دیگری از صحبت هایش در مورد این سئوال که چرا مخزن اصلی آب رسانی شهر زابل در نزدیکی این شهر نیست، گفت: منابع و چاه نیمه هایی (چاله هایی مصنوعی که آب مازاد هیرمند با هدف تأمین آب شرب در آن جمع می شود) که آب شهرستان از آن تأمین می شود در شهرستان زهک قرار دارند و طبیعتاً ایستگاه پمپاژ و مخزن اصلی آب نیز باید در نزدیکی چاه نیمه ها باشد.
وی همچنین در مورد راهکاری که می توان از آن برای عدم تکرار چنین مشکلی استفاده کرد، افزود: برای اینکه در آینده با چنین مشکلی رو به رو نشویم، چاره ای نداریم جز اینکه در کنار مخازن اصلی نگهداری آب، مخازن ذخیره نیز ایجاد کنیم تا در هنگام بحران بتوانیم از آن مخازن کمکی بهره برداری کنیم.
بر اساس گفته های فرماندار شهرستان زابل به خوبی مشخص می شود که بحران دو روزه این شهرستان کشور نه بخاطر مشکلات اساسی و اقلیمی این منطقه از کشور، بلکه به دلیل یک نقص فنی در سیستم آب رسانی ایجاد شد و دو شبانه روز مردم منطقه با مشکلی رو به رو شدند که عامل اصلی اش نشتی از مخزن اصلی آب بود.
در این باره شاید اگر پیشتر مسئولین شهرستانی و کارشناسان آب و فاضلاب استان سیستان و بلوچستان اهتمام ویژه ای نسبت به نظارت و عیب یابی سیستم انجام داده بودند، امکان اصلاح مشکل پیش از قطعی آب پیش آمده بود، اما چنین اقدامی رخ نداده و مردم و مسئولان غافلگیر شدند.
مشکلی که در ماه رمضان و فصل گرم تابستان برای مردم زابل اتفاق افتاد و این بار جمعیتی بالغ بر دویست هزار نفر را برای یک بازه زمانی 48 ساعته با مشکل قطعی آب رو به رو کرد، به خوبی نشان می دهد که لازم است مسئولان امر مثل شرکت آب و فاضلاب و وزارت نیرو به منظور پیشگیری از موارد مشابه در این منطقه و سایر مناطق کشور باید نظارت های مکرر خود را بر سیستم های آب رسانی شهری و روستایی افزایش دهند تا پیش از بروز چنین مشکلات فنی نسبت به اصلاح عیب های سیستم آب رسانی اقدام کنند؛ کاری که شاید اگر در شهرستان زابل مورد توجه قرار می گرفت، مردم این منطقه با مشکل طولانی مدت قطعی آب رو به رو نمی شدند.
اقدام دیگری که لازم است در دستور کار قرار گیرد تدارک مخازنی است که در نزدیکی شهرهایی مثل زابل امکان ذخیره آب برای مواقع بحرانی در آن فراهم می شود و در چنین شرایطی مسئولان را غافلگیر نمی کند.
