به گزارش تابناک قم، خودرو پراید کنار میدان مفید قم توقفی کوتاه می کند، به یکباره ده ها کارگری که از صبح منتظر پیدا کردن یک فرصت شغلی هستند از گوشه و کنار میدان به سمت خودرو می دوند. یکی درب خودرو را باز می‌کند و سوار می شود و دیگر از پنجره خودرو بر سر قیمت و نوع کار چانه می زند. بالاخره یک یا دو کارگر سوار خودرو می شوند و چندین کارگر مایوس و ناامید پراکنده می شوند تا خودرویی دیگر از راه برسد.
این تصویر تلخ را می توان در ساعات مختلف روز در میادین شهر که محل استقرار کارگران ساختمانی است به نظاره نشست.
سعید حمزه لو که 50 سال دارد در خصوص وضعیت کارگران ساختمانی به خبرنگار فارس می گوید: خیلی زرنگ باشم هفته ای دو یا سه روز بتوانم سر کار بروم که آن هم کفاف زندگی و خرج را نمی دهد.
وی یادآور می شود: جوان ترها خود را سریع به ماشین هایی که کارگر می خواهند می رسانند و ما هم باید توکل به خدا کنیم تا شاید بتوانیم سر کار برویم شرمنده زن و فرزند نباشیم.
این کارگر ساختمانی اضافه می کند: خیلی صحبت شده و از اتحادیه آمده اند برای ساماندهی ولی اقدام تاکنون نشده است. قانون در دور میدان اینگونه است کار اول به جوان تر ها و زرنگ تر ها می رسد.
عبدالله نورمحمدی 43 ساله که از 20 سالگی شغلش کارگری ساختمان است هم به خبرنگار فارس می‌گوید: در اوایل دوران شیوع کرونا که همه کسب و کارها متوقف شده بود به قدری شرایط سخت شد و خبری از کار نبود که مجبور شدم برای گذران زندگی موتورسیکلت خودم را بفروشم، با توجه به افزایش قیمتی که داشته بعید می دانم دیگر بتوانم موتوری بخرم.
وی می افزاید: اینجا خبری از نرخ مصوب نیست برخی که کمرشان زیربار زندگی خم شده حاضر هستند با حداقل های دستمزد کار کنند تا اندکی پول گیرشان بیاید شاید بتوانند چند روز از زندگی خودشان را بگذرانند.
مهدی صاحبی هم که پس از تعدیل نیروی یک کارخانه در شهرک صنعتی شکوهیه کار خود را از دست داده و به کارگری ساختمان روی آورده می گوید: می خواستم وامی بگیرم که بتوانم یک خودرو بخرم و مسافرکشی کنم که قیمت خودرو به قدری افزایش یافت که دیگر توان خریدش را ندارم و چاره ای جز انتخاب این شغل نداشتم.
وی یادآور می شود: شاید به دید برخی مردم دستمزد یک روز کارگر ساختمانی زیاد باشد اما در برابر میزان زحمتی که می کشد واقعا اندک است، از سوی دیگر مگر ما هفته ای چند روز می توانیم سر کار برویم.
طرح ساماندهی کارگران فصلی و ساختمانی سال‌هاست که در کشور بلاتکلیف مانده و این قشر زحمت‌کش جامعه همچنان به شکل سنتی و با جلوه‌ای نامطلوب مشغول امرار معاش هستند. در خبرهای مختلف گمانه‌زنی‌های زیادی در خصوص تصویب طرح‌های مختلف در شهرها برای این امر شنیده می‌شود و مسوولان زیادی هم داعیه پیگیری طرح را دارند اما در واقعیت و عمل هنوز که هنوز است بهبودی در کار و معیشت این افراد رخ نداده است.
اگرچه در قانون آنطور که باید توجهی به این قشر و گروه مشاغل در جامعه نشده اما شهرداری‌ها چندی‌است که اقداماتی را برای ساماندهی این مشاغل در قالب سازمان‌های میادین و ساماندهی مشاغل شهری در دستور کار قرار داده‌اند. یکی از شهرهایی که اقدامات قابل توجهی را در این زمینه انجام داده مشهد بوده که شهرداری این شهر با راه‌اندازی سامانه‌ای ضمن ثبت‌نام از کارگران ساختمانی طرحی را برای ساماندهی آنها اجرایی کرده است.
معاون خدمات شهری شهرداری مشهد در این خصوص در گفت‌وگو با رسانه‌ها از به کارگیری بیش از ۳۳ هزار نفر روز کارگر ساختمانی، طی ۴ ماه پس از اجرای طرح ساماندهی کارگران فصلی، ساختمانی و موقت توسط مردم و کارفرما در سطح شهر مشهد خبر داد و اظهار کرد: هدف از اجرای این طرح، ساماندهی کارگران موجود در میادین و بولوار‌های سطح شهر بوده که بر همین اساس پنج جایگاه در آدرس‌های دلاوران، میدان فردوسی، سیدرضی و امام حسین (ع) و سیدی در سطح شهر جانمایی شده است.
وی افزود: از ابتدای طرح تاکنون ۳۱ هزار ۵۵ نفر روز کارگر، توسط مردم مشغول به کار شده اند.
یعقوبی با اشاره به اینکه حدود ۶ هزار کارگر تاکنون ثبت سامانه شده اند، گفت: کارگرانی که تا ساعت ۱۰ صبح برای کار اعزام نشده باشند در پروژه‌های شهری بکارگیری می‌شوند که تاکنون بالغ بر ۳ هزار نفر در پروژه‌های شهرداری مشغول به کار شده اند.
کارگران ساختمانی به دنبال درآمد پایدار
به کارگیری کارگران ساختمانی در پروژه‌های شهری در صورتی که آنها مشغول به کار نشوند اگر عملی شود شاید اقدامی مطلوب باشد اما فکری راهگشا و منبع درآمدی پایدار برای این قشر نیست و دولت و نهادهای حاکمیتی باید فکری عاجل برای امرار معاش و شغل این افراد کنند.
شهر قم هم از این مساله مستثنا نیست و خصوصا طی سال‌های اخیر با مشکلات اقتصادی به وجود آمده در کشور به تعداد این کارگران در شهر افزوده شده و حاشیه میدان‌ها یک به یک در حال پر شدن از افرادی است که در جست‌وجوی کار هستند.
آیا 22 هزار کارگر ساختمانی بیمه شدند
مرتضی حیدری فرماندار قم ابتدای امسال از بیمه‌شدن ۲۲ هزار نفر کارگر ساختمانی در استان خبر داد و افزود: ارتقای فرهنگ کار و رابطه جدید بین کارفرما و کارگران ساختمانی در استان قم را پیگیری می‌کنیم، این کار با یک اپلیکیشن صورت خواهد گرفت تا تمام کارگران و تمام متقاضیان کارگر در این اپلیکیشن ثبت نام کنند و نابسامانی‌ها در این زمینه در استان به پایان برسد.
وی ادامه داد: چندین سال است که ساماندهی کارگران ساختمانی در استان قم برای حفظ کرامت آنها مطرح شده، اما این کار به نتیجه نرسیده است، امسال به دنبال ساماندهی این کارگران در مدت تعیین شده از سوی استاندار قم هستیم.
حیدری انجمن کارگران ساختمانی قم را یک انجمن قوی دانست و تصریح کرد: این انجمن پس از شیوع کرونا به ۶ هزار کارگر ساختمانی در استان کمک‌های نقدی و غیرنقدی داشته است.
فرماندار قم افزود: یک چالش در زمینه ساماندهی کارگران ساختمانی در استان، کارگران اتباع خارجی هستند، این کارگران اگر مجوز اقامت داشته باشند می‌توانند همچون کارگران ایرانی زیرپوشش سازمان تامین اجتماعی قرار بگیرند، کارگران خارجی بدون داشتن مجوز اقامت نیز پس از دستگیری باید از کشور طرد شوند.
وی ادامه داد: شهرداری قم سه کانکس برای ساماندهی کارگران ساختمانی اختصاص داده است و این کانکس‌ها در مکان‌های مورد تائید انجمن کارگران مستقر می‌شوند.
فرماندار قم یادآور شد: اهدای زمین به انجمن کارگران ساختمانی قم برای احداث ساختمان این انجمن و راه اندازی اپلیکیشن برای ساماندهی این کارگران موجب می‌شود که وضعیت کارگران ساختمانی قم ارتقا پیدا کند.
با توجه به این سخنان فرماندار قم اما پس از بیش از 6 ماه همچنان اتفاقی در این زمینه نیفتاده و همین امر موجب شده در جلسه اخیر در این خصوص بحث و جدل بین مدیران و مسوولان استان رخ داده و نهایتا امر به پادرمیانی استاندار و توبیخ کشیده است.
از میدان نبوت تا تقاطع 15 خرداد
فرماندار قم در جلسه ای با حضور برخی مدیران این استان با بیان این که ساماندهی کارگران ساختمانی موضوعی مستمر بوده است اظهار کرد: میدان نبوّت به عنوان مکان استقرار این کارگران مورد استقبال آنان واقع نشد و اکنون گزینه دوم یعنی میدان 15 خرداد در حال پیگیری است که نیاز به چند مصوّبه دارد.
حیدری اضافه کرد: البته تخصیص این مکان به معنای پایان این ساماندهی نیست، بلکه ضروری است تا امر ثبت نام کارگران و رصد وضعیت آنان از طریق سامانه ای در فضای مجازی دنبال شود تا گام اصلی برای این ساماندهی برداشته شود.
وی ادامه داد: مرحله بعد فرهنگسازی در بین کارگران عزیز و اقناع فکری آنان است تا برای مراجعه به سامانه مُجاب شوند و کاریابی کنند.
حیدری با بیان این که دستگاه هایی که در استان به کارگر فصلی نیاز دارند باید بخشی از نیاز خود را از طریق این سامانه رفع کنند خاطر نشان کرد: تداوم پیگیری این مراحل سبب خواهد شد تا هم کارفرما و هم کارگر از ایستادن و جستجو در خیابان به سمت و سوی سامانه کارگران سوق داده شده و نیاز خود را در آن سامانه جویا شوند.
کارگران خارجی هم ساماندهی می شوند
در این خصوص مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان قم نیز در سخنانی به طراحی نرم افزاری برای اعطای مجوّز کار با همکاری سازمان فنی حرفه ای اشاره کرد و گفت: تلاش می شود تا اتباع خارجی نیز در طراحی این نرم افزار دیده شوند.
مصطفی کاویانی اضافه کرد: امیدواریم این کار به سمتی پیش برود که ساماندهی کارگران به معنای واقعی کلمه از طریق سامانه و فضای مجازی محقق شود.
آماده اختصاص زمین هستیم
معاون خدمات شهری شهرداری قم نیز در گفت وگو با فارس به نقشه راه تهیه شده برای این موضوع اشاره کرد.
سید امیر سامع همچنین افزود: شهرداری و شورای شهر قم برای اختصاص فضایی برای استقرار این سامانه و تسریع در این ساماندهی اعلام آمادگی می کنند.
ضرب الاجل دو هفته ای برای ساماندهی کارگران ساختمانی
بهرام سرمست استاندار قم با توجه به مناقشه بین دستگاه ها در امر ساماندهی کارگران ساختمانی ضمن تذکر خطابی به همه مدیران استان تصریح کرد: مدیران دستگاه های اجرایی باید در جلسات استانی یا شخصا حضور پیدا کنند و یا نماینده ای مطلّع و تامّ الاختیار به جلسه بفرستند تا پایبندی همه مسؤولان به صورتجلسه های امضا شده محقق شود.
بهرام سرمست با توضیح این که استان قم، نخستین استان آغازکننده این طرح ساماندهی بوده است بیان داشت: متأسفانه این امر مشمول مرور زمان شده که برازنده قم نیست و باید قبل از فصل سرما و طی دو هفته آینده عملیاتی و نهایی شود.
وی سپس دستور داد تا این طرح در دو بازه کوتاه مدت و با سازه موقت و همچنین در بازه درازمدت و با تخصیص مکان قطعی و نهایی پیگیری شود.
استاندار قم همچنین تأکید کرد: اگر مسؤولان نهادهای مسؤول درباره برخی بندهای تفاهم نامه ها و یا صورتجلسه ها هم حرف و حدیثی دارند می توان از مشاوره های حقوقی کمک گرفت تا همه مباحث بر اساس ظرفیت قوانین موجود پیگیری، مصوّب و اجرایی شود.
مدیران دستگاه های مختلف مدت های طولانی است بر سر این موضوع به جدال و بحث می‌پردازند و البته باید مد نظر داشت که داستان کارگران ساختمانی بحثی نیست که تنها با یک نهاد و یک مجموعه حل شدنی باشد و نیاز است که تصمیمی ویژه برای این قشر اتخاذ شود.
با توجه به شرایط بد اقتصادی و افزایش تورم، همچنین توقف چرخ اقتصادی در مجموعه‌های تولیدی به تعداد کارگران فصلی و ساختمانی سر چهارراه‌ها و کنار میادین افزوده می‌شود و این مساله باید ریشه‌ای حل شود چرا که هرچه هم فضایی و سامانه‌ای برای ساماندهی آنها طراحی شود هر روز به تعداد آنها افزوده شده و شغلی برای آنها پیدا نمی‌شود.
