به گزارش تابناک قم، در سال‌های نه چندان دور به خصوص پس از تحریم‌های آمریکا، قیمت دو کالای کشاورزی ـ عمدتاً آن هم در فصولی خاص ـ افزایش چشمگیری می‌یافت و اصطلاحا به کالاهای لوکس تبدیل می‌شدند. آن دو قلم کالا، هم سیب زمینی و پیاز بود. یک سال سیب زمینی گران می‌شد و سال بعد قیمت پیاز سر به فلک می‌گذاشت.
عمده دلیل این افزایش قیمت سیب زمینی و پیاز هم به قضیه تار عنکبوتی در اقتصاد بازمی‌گشت. قضیه تار عنکبوتی، قضیه‌ای است که قیمت بعضی تولیدات (به طور کلی تولیدات فاسدشدنی زراعی) در نقطه تعادل استقرار نمی‌یابد، بلکه در اطراف نقطه تعادل نوسان می‌کند. اگر نمودار مسیر قیمت این گونه کالا‌ها ظرف چند سال ترسیم شود، شکل آن به تار عنکبوت می‌ماند. از این روی آن را قضیه یا مساله تار عنکبوتی گویند.
دلیل اصلی رخ دادن قضیه تار عنکبوتی برای محصولات کشاورزی به بحث عرضه و تقاضای این محصولات کشاورزی برمی‌گردد.
در سالی که قیمت در اوج است تولیدکنندگان تصمیم می‌گیرند برای سال زراعی آینده جهت کسب سود بیشتر اقدام به تولید آن محصول بکنند و همین عامل باعث افزایش میزان تولید و عرضه می‌شود و با توجه به مشخص بودن میزان تقاضا در بازار این محصول، اضافه عرضه ایجاد شده و قیمت می‌شکند و به حدی خواهد رسید که کفاف هزینه‌های تولید را نخواهد داد.
با رخ دادن این موضوع برای سال آینده دیگر کمتر تولیدکننده‌ای به سمت تولید این محصول خواهد رفت و همین کاهش میزان کشت باعث خواهد شد که عرضه کاهش یافته و در نتیجه مازاد تقاضا و افزایش قیمت اتفاق بیفتد.
حالا در این سال ها، اما شاهد افزایش قیمت‌های سرسام آور برای سایر کالاهای کشاورزی از جمله گوجه فرنگی، موز و به تازگی خیار هستیم! هنوز مصرف کنندگان، افزایش قیمت‌های چشمگیر گوجه فرنگی و موز را هضم نکرده اند که این روز‌ها نوبت به افزایش قیمت خیار رسیده است!
قیمت هر کیلو خیار چقدر است؟
بر اساس اعلام اتحادیه بارفروشان در روز گذشته، ۲۱ بهمن ۹۹ قیمت هر کیلوگرم موز کارتن کوچک در میدان مرکزی میوه و تره بار بین ۳۵ تا ۴۵ هزار تومان، خیار رسمی ۱۰ تا ۱۶ هزار تومان، خیار گلخانه ۱۱ تا ۱۶ هزار تومان، نارنگی از ۱۲ تا ۱۸ هزار تومان و انار از ۱۱ تا ۲۱ هزار تومان است.
همچنین قیمت انواع میوه، سبزی و صیفی جات در میدان مرکزی میوه و تره بار به شرح جدول زیر بوده است؛
گفتنی است قیمت خیار در مراکز سطح شهر با حدود ۲ هزار تومان کاهش به کیلویی ۱۸ هزار تومان رسیده است.
چرا خیار به کالایی لوکس تبدیل شد؟
اما چرا قیمت خیار یکباره سر به فلک کشید و افزایش یافت، به طوری که کم کم از سبد مصرفی خانوار‌ها در این روز‌ها کنار گذاشته شده و یا مصرف آن به شدت کاهش یافته است؟ آیا دلیل این افزایش قیمت خیار باز هم دلالان هستند؟ آیا صادرات موجب کاهش عرضه داخلی و در نتیجه گرانی قیمت خیار شده است؟
سیدرضا نورانی، رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی طی مصاحبه‌ای در ۱۹ بهمن ماه سال جاری در پاسخ به این پرسش که برخی صادرات را علت افزایش قیمت‌ها عنوان می‌کنند و آیا صادرات در افزایش قیمت خیار تاثیر گذاشته است یا خیر، گفت: تنها یک نوع خیار خاصی که مصرف داخلی ندارد صادر می‌شود. از طرفی صادرات آنقدر مویرگی است که هیچ تاثیری در بازار داخلی ندارد. نورانی در ادامه گفت: گوجه فرنگی محصولی است که بیشتر از خیار صادر می‌شود، اما می‌بینیم که قیمت آن در بازار به شدت کاهش یافته است، زیرا تولید آن انبوه و قیمت آن سیر نزولی به خود گرفته است.
وی در پاسخ به این پرسش که پس علت افزایش قیمت خیار چیست، گفت: علت کمبود خیار در سه هفته گذشته و سیر صعودی قیمت آن در بازار سرما و طوفان شدید در منطقه جیرفت کرمان است که به جالیز‌ها و گلخانه‌های خیار آسیب وارد کرده و بوته‌های خیار با سرمازدگی مواجه شده اند.
نورانی ادامه داد: معمولا در زمستان جیرفت کرمان مرکز تولید خیاربوته ای، جالیزی و گلخانه‌ای است که سرما باعث کاهش تولید شد. رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی اضافه کرد: در دو هفته آینده شرایط تولید به روال عادی بازمی‌گردد و قیمت خیار نیز کاهش می‌یابد. همچنین خیار گلخانه‌های ورامین نیز وارد بازار خواهند شد.
پس از خیار و موز؛ نوبت جهش قیمت پرتقال است؟
مصطفی دارایی‌نژاد رئیس اتحادیه بارفروشان در این باره به تجارت‌نیوز گفت: «در چند وقت اخیر هر کیلو پرتقال دو هزار تومان گران و با قیمت ۱۴ هزار تومان فروخته شد. علت این است که بار پرتقال شمال کشور در دست دلالان است و آنها با بالا بردن قیمت‌ها قصد دارند بحران تازه‌ای را در بازار میوه ایجاد کنند. انبار پرتقال در شمال کشور شناسایی شده است. چنانچه دلالان عرضه پرتقال به تهران را کم کنند، مجبور می‌شویم با تیم تعزیرات دلال‌ها را به دستگاه‌های مسئول معرفی کنیم.»
بنابراین با وعده ای که داده شده، احتمالا از دو هفته آینده و با افزایش عرضه خیار در بازار، قیمت این کالای کشاورزی هم می شکند و ارزان تر خواهد شد؛ اما پرسش این است که آیا این آخرین بار خواهد بود که قیمت یک کالای کشاورزی و مایحتاج روزانه مردم این قدر سر به فلک خواهد کشید؟ قطعا پاسخ منفی است، چون در این سال ها دولت و نهادهای ذی ربط هرگز نتوانستند با ایجاد زیرساخت های مناسب نحوه عرضه و قیمت را برای کالاهای کشاورزی کنترل کنند.
همین خیاری که الان قیمت آن به حدود کیلویی ۲۰ هزار تومان رسیده است دقیقا یک سال پیش در چنین روزهایی از دست کشاورزان کیلویی ۲۰۰ تومان خریداری می شد و این قیمت به حدی بود که پلاستیکی که خیار در آن ریخته می شد از قیمت خود خیار گران تر بود! کشاورزان رودباری (جنوب کرمان) در سال گذشته در چنین روزهایی در اعتراض به قیمت خیار مقابل فرمانداری رودبار جنوب تجمع کردند و خیارها را به کف خیابان ریختند تا خودروها از روی آن ها رد شوند.
