گلفشان طبیعی پیرگل یکی از آثار بسیار دیدنی و جذاب و از موهبتهای الهی شهرستان خاش است که میتواند به عنوان یکی از مهمترین جاذبههای گردشگری سیستان و بلوچستان محسوب شود، اما به دلیل وجود برخی بی مهری ها به دست فراموشی سپرده شده است.
محمد قلندرزهی از ساکنان منطقه سرتلاپ خاش بیان کرد: باید راه دسترسی کیفی به همراه امکانات لازم در این مکان مهیا شود تا گردشگران برای مراجعه به آنجا با مشکلی رو به رو نشوند.
وی اظهار داشت: همه ساله دهها گردشگر از نقاط مختلف سیستان و بلوچستان و استانهای دیگر کشور برای دیدن گلفشان پیرگل به منطقه سفر می کنند از وجود چشمه های گل متحیر اما از نبود مکانی برای استحمام گِل و امکانات رفاهی و جاده مناسب از آمدن خود به این منطقه پشیمان می شوند.
دادشاه قلندرزهی یکی دیگر از اهالی منطقه گفت: بسیاری از پژوهشگران و محققان آثار طبیعی و زمین شناسان به منطقه پیرگل سفر کرده اند و به ابهت این گلفشان پی برده اند.
وی ادامه داد: گلفشان پیرگل واقعا زیبا و تماشایی است اما زیرساخت مناسبی برای حضور گردشگران ندارد.
ضرغام بامری از معتمدان منطقه کارواندر خاش نیز گفت: گل فشان پیرگل پدیده ای بسیار جالب، مهیج و سرشار از جذابیت است که با وجود فاصله زیاد با دریا اما با جزر و مد دریا از دل زمین گل به بیرون پرتاب می کند.
وی افزود: گلفشان ها همواره در کنار دریا وجود دارند اما وجود گلفشان پیرگل در خاش در فاصله ای بسیار دور از دریا و در میان دو کوه آتشفشانی «تفتان و بزمان» قدرت خداوند را در زمین نشان می دهد.
بامری اظهار داشت: گل فشان ها پدیده های طبیعی و همانند آتشفشان هستند که به صورت تپهای مخروطی بوده و به جای گدازه، از دهانه آن گاز همراه با گل خارج میشود و مخروط هایی گاه به صورت انفرادی و در برخی مناطق یک یا چند مخروط کوچکتر و فرعی تشکیل می دهند.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان خاش بیان کرد: گلفشان پیرگل در لفافه گل های رس و مارن، بدون هیچ گیاه و سبزه ای در اطراف، منحصر و تک افتاده در فاصله حدود 400 کیلومتری ساحل دریای آزاد، منظرهای زیبا از عارضه جغرافیایی به نمایش گذاشته است.
جواد عرب مجاهد افزود: خاک حاشیهای پیرگل که ترک برداشته و خشک و نیمه خشک، تکه تکه شده، با رنگی شبیه خاک کائولین(خاک زرد) است، جلایی زیبا به فضای بین کوههای سپیدپوش تفتان داده است.
وی ادامه داد: گل افشان پیرگل در پهنهای با وسعت تقریبی هفت هکتار در منطقهای با خاکهای زرد رنگ و عاری از هر گونه پوشش گیاهی قرار گرفته است.
عرب مجاهد افزود: در قسمت بالای تپه ماهورها تعداد زیادی مخروط قدیمی و خاموش وجود دارد که بعد از چند سال فعالیت، دهانه آنها مسدود شده و دهانه جدیدی به وجود آمده است.
وی اظهار داشت: رسوبات این گل فشان پس از خشک شدن رنگی روشن پیدا کرده و رنگ زرد را به معرض نمایش میگذارند.
بخشدار مرکزی شهرستان خاش نیز گفت: با توجه به اینکه رویکرد دولت توجه به ظرفیت مهم گردشگری و توسعه زیرساختهای آن بوده، در این زمینه برنامه ایجاد مجموعه تفریحی و اقامتی، ساخت آلاچیق و فراهم کردن زیرساختها با همکاری سایر دستگاهها و سرمایه گذاران بخش خصوصی در دستور کار قراردارد.
مجتبی شجاعی بیان کرد: اثر ملی و طبیعی گل فشان پیرگل از خواص منحصر بفردی گِل درمانی برخوردار است که با فراهم کردن زمینه های مناسبی از خصوصیات درمانی آن می توان بهترین بهره را برد.
وی افزود: بازگشایی و ساخت راه دسترسی به گلفشان پیرگل در کنار ایجاد زیرساختهای مورد نیاز آن با حمایت دولت انجام می شود.
وی بیان کرد: عدم استفاده از مواهب و نشانه های الهی در روی زمین، بسیار رنج آور است.
شجاعی اظهار داشت: خوشبختانه با حمایتهای استاندار و مسئولان استانی و فرماندار خاش و مشارکت ادارات راه و میراث فرهنگی، قدمهای ارزشمندی برای ایجاد زیرساختهای گردشگری این منطقه برداشته شده است.
به گزارش ایرنا هم اکنون برخی از گل فشانهای ایران خاموش یا غیرفعال و برخی دیگر فعال بوده و دارای فعالیت متناوبی هستند.
در فصول بارندگی، فعالیت آنها بیشتر میشود، اما گل آنها رقیق تر و سیال تر بوده و به صورت سر ریز جاری میشود و در فصول خشک تر فعالیت آنها کمتر است و در عوض گل غلیظ تر و به حالت انفجاری تر بیرون میریزد.
این لایهها دارای ساختمان فلسی یا پولکی هستند و با یکدیگر همپوشی دارند، به گونهای که جدیدترین لایه در رو، و در راس مخروط قرار گرفته و قدیمیترین لایه نیز به رنگ روشن است.
همچنین گاهی جریان گل غلیظ در دامنه مخروط نقوش مینیاتوری همانند گچ بریهای قرنیز شکل را پدید میآورد.
از آن پس زمان خاموشی و مرگ گل فشان فرا میرسد و فرسایش برآن غالب شده و عمل فرسایش در برخی موارد منجر به محو کامل گل فشان میشود و اثری از آن بر جای نمیگذارد.
خاش با داشتن جاذبه های دیدنی فراوان مانند قله آتشفشانی نیمه فعال تفتان، گل فشان پیرگل، رودخانه های زیبای کارواندر و ایرندگان و گزو و آثار متعدد و پرشماری طبیعی و تاریخی و داشتن مردم مهمان نواز و نوعدوست در 185 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان و در شاهراه محور توسعه شرق کشور و نیز در مسیر رفت و برگشت زمینی مسافران به مقصد چابهار، ایرانشهر، زاهدان و سراوان واقع شده است.