به گزارش تابناک قم، بحران دریاچه نمک بحران مغفولی است که در سالهای اخیر شاهد افزایش تعداد روزهای گرد و غبار بودهایم و این بحران روز به روز شدت پیدا میکرد که زیبنده شهر کریمه اهل بیت(ع) نیست، به رغم اعلام وزیر نیرو هنوز قطرهای آب از این حقابه زیست محیطی به دریاچه نمکی که ۹۰ درصد اثرگذاری آن بر استان قم است اختصاص نیافته است.
این جدیدترین وضعیت دریاچه نمک قم است که سید رحمان دانیالی مدیر محیط زیست استان قم این هفته در دیدار آیت الله نوری همدانی آن را بیان کرد.
دریاچه نمک که در ناحیه شرقی استان قم و در حد فاصل سه استان قم، سمنان و اصفهان قرار گرفته ، بزرگترین دریاچه فصلی و فراشور کشور است که حدود 200 هزار هکتار وسعت داشته و یک سوم آن در محدوده جغرافیایی استان قم قرار گرفته است و دارای ساختار زمین شناختی کم نظیر شامل پوسته نمکی و حاشیه باتلاقی است.
این دریاچه که در دهه های گذشته از طریق رودخانه های کرج، جاجرود، شور، قمرود و قره چای کاملا پرآب بوده است، اکنون با قطع حق آبه ها، خشکسالی مستمر و برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی که باعث پیشروی آب های فراشور در سفره های زیرزمینی به سمت دشت ها و نابودی پوشش گیاهی و اکوسیستم منطقه شده، به یکی از کانون های فعال القای ریزگردها در منطقه تبدیل شده است.
برخلاف دریاچه ارومیه که حل مشکلات آن به یک مطالبه ملی تبدیل شده است، دریاچه نمک قم به آرامی در حال تبدیل شدن به یک معضل ملی است و همچنان منتظر یاری رساندن است.
شاید به توان گفت قرار دادن مشکلات این دریاچه در کانون توجه و تبدیل کردن آن به مسئله روز استان و حتی کشور می تواند تا حدودی نگاه ها و سرمایه ها را به آن تغییر دهد.
این در حالی است که یکشنبه این هفته آیت الله نوری همدانی در دیدار مدیر کل محیط زیست استان قم بر جذب سرمایه گذار برای تامین زیرساخت های دریاچه نمک اشاره کرد و گفت: در تاریخ قم، دریاچه نمک دارای وضعیت پرآبی بوده است و در حال حاضر با ویژگی های خاصی که دارد می توان با استفاده از ظرفیت سرمایه گذاران، زیرساخت های آن را تامین کرد و پذیرای گردشگران شد.
وی افزود: در صورتی که راه های دسترسی به این دریاچه تامین شود، شاهد حضور گردشگران در این مکان و استفاده از ویژگی های آن خواهیم بود.
نگاه اقتصادی به یک سرمایه ملی
از سوی دیگر احمد ذاکری رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم با اشاره به اهمیت سرمایهگذاری و اشتغال زایی در دریاچه نمک قم می گوید: مطالعات اولیه جاده دسترسی مصوب با پرداخت مبلغ ۲ هزار میلیارد ریال اعتبارات استانی و مشارکت سرمایهگذار و شرکت بهره بردار به اتمام رسیده است و در مرحله ادامه جذب اعتبارات و اخذ موافقت نامه قرار گرفته است.
وی می افزاید: سرمایهگذار منتخب شرکت توسعه و تجهیز امداد است که این شرکت از مشاورین کشورهای خارجی جهت دانش فنی و استصحال شورآبهها استفاده میکند.
ذاکری با بیان اینکه این شرکت برای ادامه راه نیاز به عزم جدی و همت تمام ارگانهای استان دارد، می گوید: به زودی عملیات اجرایی، استحصال و فرآوری املاح معدنی دریاچه با پایلوت قرار دادن و استقرار مدیریت شرکت در استان قم آغاز میکند.
پیشروی آبهای شور
این درحالی است که «سید احمد شفیعی»، معاون فنی اداره کل محیط زیست استان قم روایت دیگری از وضعیت اسفبار این دریاچه بیان می کند.
شفیعی درباره تأثیر شوری آب این دریاچه بر وضعیت زمینهای کشاورزی منطقه، گفت: پیشروی آبهای شور باعث نبود حاصلخیزی زمینهای کشاورزی و فراشوری آب چاهها شده و روستاهای مجاور این منطقه را خالی از سکنه کرده زیرا برخی از ساکنان این خطه از طریق کشاورزی امرار معاش میکنند. از سوی دیگر، این آبهای شور توسط کشاورزان استخراج میشود و به زمینهای کشاورزی انتقال مییابد و اراضی بواسطه میزان بالای نمک قابلیت کشت و کار را از دست میدهد.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان قم با بیان اینکه در شعاع 50 کیلومتری دریاچه هیچ روستایی باقی نمانده، افزود: تعدادی از ساکنان روستاها هم که تاکنون باقی ماندهاند، با آبرسانی مدیریت میشوند. وی با ابراز تأسف از اینکه این بحران به سمت شهر قم هم درحال پیشروی است، خاطرنشان کرد: اگر شرایط به همین نحو ادامه یابد روستاهای باقی مانده نیز خالی از سکنه خواهد شد. از طرفی، پوشش گیاهی این دریاچه نیز از بین رفته و تبدیل به بیابان شده که آماده فرسایش و تبدیل شدن به کانونهای ریزگرد است.
بحران ریزگردها برای پایتختنشینان
وی با اشاره به اینکه بحرانی که دامنگیر دریاچه ارومیه شده، دریاچه نمک قم را نیز گرفته، تأکید کرد: چنانچه پایتختنشینان بخواهند بحران ریزگردهای شهر خود را مدیریت کنند باید فکری به حال دریاچه نمک کنند، زیرا این دریاچه نزدیکترین کانون ریزگرد به تهران است، گرچه سایر استانهایی که در این حوضه آبخیز قرار دارند نیز باید برنامههای مدیریتی خود را برای در امان ماندن از مخاطرات این دریاچه ارائه دهند.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان قم با یادآوری این موضوع که آب 2 رود اصلی حوضه آبخیز دریاچه نمک قم یعنی «قمرود» و«قره چای» به صفر رسیده و بحرانیترین شرایط میان حوضههای آبخیز کشور را پشت سر میگذارد، تأکید کرد: عوارض ناشی از وضعیت دریاچه نمک تنها این دریاچه را تهدید نمیکند و در استان نیز اثرگذار بوده و شوری چاههای آب و نابودی هکتارها اراضی کشاورزی ناشی از این رویداد است.
آسیب به پرندگان مهاجر
شفیعی با اشاره به اینکه تالابهای دریاچه نمک و حوض سلطان در سالهای قبل پذیرای گونههای فراوانی از پرندگان بودند، اظهار داشت: دستههای بزرگی از فلامینگوها در شمال دریاچه زندگی میکردند که متأسفانه به دلیل نبود حقابههای زیرزمینی آسیب دیدهاند.
معاون فنی اداره کل محیط زیست استان قم همچنین براین نکته تأکید کرد که بسیاری از کشورها ازحضور پرندگان مهاجر درکشورهای خود نوعی گردشگری ایجاد کردهاند، اما دریاچه نمک با توجه به تمامی ظرفیتهای خود در این زمینه مغفول مانده و به حال خود رها شده است؛ ظرفیتی که میتواند بهترین درآمدزایی را به دنبال داشته باشد.
منبع: قم فردا