به گزارش تابناک قم، عباس جعفری حوضه آبخیز دریاچه نمک را از بحرانی‌ترین حوضه‌های آبخیز کشور دانست و افزود: این منطقه به دلیل گذر از حدود تاب‌آوری، سلامت اکولوژیکی استان قم و استان‌های مجاور را به شدت تهدید می‌کند.
وی افزود: بر اثر فشارهای واردشده بر اکوسیستم‌های حساس و شکننده آن از جمله تالاب‌ها و مناطق بیابانی و کویری واقع در دشت مسیله که در منتهی الیه حوضه آبخیز قرار گرفته است، شرایط بحرانی در این منطقه ایجاد شده است.
مسئول کارگروه کشاورزی و منابع طبیعی بسیج مهندسین کشاورزی سپاه قم درباره راه‌های کنترل بحران‌های محیط زیستی در استان قم اظهار کرد: تغییر الگوهای کشاورزی متناسب با توان و ساختارهای بوم شناختی دشت مسیله همراه با حفظ پایداری جوامع بومی منطقه بهترین و اصلی‌ترین راهکار برای کنترل بحران‌های محیط زیستی حوضه دریاچه نمک است.
به گفته وی گردوغبار و ریزگردها، تغییر اقلیم، شورشدن آب و خاک، از میان رفتن زیست‌بوم‌های طبیعی، نشست و رانش زمین، نابودی کامل کشاورزی، تخلیه روستاها و افزایش هزینه توسعه شهرها از جمله آسیب‌هایی است که بر اثر توسعه نادرست و ناپایدار و همچنین مدیریت و برنامه‌ریزی ناصحیح در استفاده از منابع آبی سطحی و زیرزمینی حوضه آبخیز دریاچه نمک بوده است.
افت آب منابع زیرزمینی
جعفری با اشاره به تأثیر سیاست‌های نادرست استان‌های بالادست حوضه دریاچه نمک بر استان‌های پایین دست تأکیدکرد: استان قم به دلیل قرارگرفتن در منتهی‌الیه این حوضه با آسیب‌های اکولوژیکی، زیست محیطی و هیدرولوژیکی بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند.
مسئول کارگروه کشاورزی و منابع طبیعی بسیج مهندسین کشاورزی سپاه قم با انتقاد از برداشت‌های بی‌رویه آب در این منطقه اظهار کرد: در این منطقه علاوه بر افت بیش از 10 متری سطح آب زیرزمینی، شاهد افت شدید کیفی منابع آب زیرزمینی هستیم.
دکترای محیط زیست افزود: در سال‌های اخیر شاهد پیشروی سفره‌های آب شور زیرسطحی دریاچه نمک هستیم که در نهایت نابودی دائمی سفره‌های آب زیرزمینی منطقه را در پی خواهد داشت.
وی به روند فزاینده افت سطح آب زیرزمینی هم اشاره کرد و گفت: بر اثر این کاهش بی‌رویه شاهد نشست سطح زمین خواهیم بود که این امر، علاوه بر خطرهای ناشی از تخریب سکونتگاه‌ها، در نهایت، نابودی دائمی سفره آب زیرزمینی را در پی خواهد داشت.
آورده صفر 2 رودخانه قمرود و قره‌چای
جعفری از آورده نزدیک به صفر 2 رودخانه قمرود و قره‌چای ابراز نگرانی کرد و گفت: این 2 رودخانه که مهمترین رودخانه‌های این حوزه هستند از حدود 500 میلیون متر مکعب آورده سالانه به نزدیک صفر رسیده‌اند.
این کارشناس محیط زیست افزایش دو برابری استفاده از آب در سطح استان را از دیگر مشکلات برشمرد و افزود: سرانه مصرف آب در کشاورزی 35 درصد افزایش داشته است و با ادامه این روند به سرعت به سمت پایان یافتن آب استراتژیک استان حرکت می‌کنیم.
به گفته وی شرایط خشکسالی دائمی و افت شدید کمی و کیفی منابع آبی برای استان قم دور از انتظار نیست؛ به این دلیل که با قطع ورودی رواناب‌ها و حقابه‌های قانونی کشاورزان و از منابع آبی جایگزین، نظیر منابع آب زیرزمینی برداشت شده و خطرهای بسیاری استان را تهدید می‌کند.
افزایش 9 برابری چاه‌های عمیق
آن طور که جعفری گفته است دشت مسیله به دلیل همین افزایش برداشت‌ها و کاهش ورودی به سفره‌های آب زیرزمینی و قرارگیری در انتهای این حوزه که در گذشته همه آورده‌های رواناب‌های سطحی و سفره‌های زیرزمینی حوضه آبخیز دریاچه نمک به این منطقه سرریز می‌شد، در حال حاضر کانون اصلی بحران‌ساز این حوضه است.
دکترای برنامه‌ریزی محیط زیست از افزایش 9 برابری تعداد چاه‌های استان در 30 سال انتقاد کرد و افزود: این مسأله در کنار گسترش مناطق تفریحی و ایجاد باغ‌های ویلایی و ساخت صدها استخر بزرگ در مناطق ییلاقی قم در شرایطی که ورودی آب به سفره‌ها به‌شدت کاهش یافته خسارت بسیاری را به منطقه وارد کرده است.
وی با اشاره به این‌که کل آب استحصالی استان قم 1072 میلیون متر مکعب است، اظهار کرد: از این میزان 75میلیون مترمکعب، یعنی 7 درصد، به مصرف شرب و بهداشتی، حدود 11 میلیون مترمکعب در بخش صنعت و معدن و بخش عمده آن، یعنی 986 میلیون مترمکعب، معادل 92 درصد در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. به همین دلیل اصلاح الگوی کشاورزی در همه بخش‌های آن اعم از زراعت، باغبانی و دامپروری نخستین و مهمترین اولویت در کنترل بحران‌های حوضه آبخیز دریاچه نمک و به ویژه در محدوده دشت مسیله قم و تالاب‌های آن است.
منبع: همشهری