رژیم بعث عراق در شرایطی در 31 شهریور سال 59 شیپور جنگ با ایران را به صدا درآورد که کشور و ملت ایران هنوز تحت تاثیر انقلاب عظیم دو سال پیش خود قرار داشت و با بحران های متعدی دست و پنجه نرم می کرد. در چنین شرایطی وارد شدن به جنگی تمام عیار با کشوری با قدرت نظامی قوی و مورد حمایت ابرقدرت های جهانی می توانست بحران های سالهای بعد از انقلاب را به نقطه اوج خود برساند و حتی انقلاب را مورد خطر جدی شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، اساساً رژیم بعث عراق و کشورهای حامی آن نیز با ارزیابی های که از اوضاع ایران داشتند، پیروزی خود را قطعی می دانستند و اگر ذره ای احتمال عدم موفقیت خود را متصور بودند دست به این حمله نمی زدند. اما چه شد که همه معادلات نظامی و سیاسی در همان نخستین روزهای آغاز جنگ به هم ریخت و نظام نوپا و به ظاهر متشنج جمهوری اسلامی، توانست در چنین شرایطی این حمله را دفع کند و در طول آن نه تنها اجازه ندهد جنگ خللی در انقلاب ایجاد کند بلکه پس از آن انقلاب و نظام تثبیت شود؟
بدون شک از مهمترین عوامل برهم ریختن معادلات و پیش بینی های رژیم بعث عراق در همان اولین روزهای جنگ، حضور، رهبری و مدیریت شخصی مانند حضرت امام خمینی(س) در جبهه مقابل بود. عراقی ها امکانات و نیروهای نظامی و تسلیحاتی کشور ایران ارزیابی کرده بودند اما از توانایی فردی رهبر ایران و ایمان مردم به او غافل ماندند. به این ترتیب همان گونه که حضرت امام در پیام خود به ارتش عراق با بیان انگیزه نیروهای ایران از دفاع، از آن ها در مورد انگیزه و چرایی جنگ با ایران می پرسد، از همان روزهای اول با سلاح ایمان به جنگ کفر می رود و به بهترین شکل حمله دشمن را خنثی و کشور را از روزهای پرالتهاب روزهای آغازین جنگ عبور می دهد.
با شروع حمله نیروهای عراق به مرزهای ایران، امام خمینی در پیام های متعدد رادیو و تلویزیونی ضمن هشدار به رژیم بعثی در شروع تجاوز به خاک ایران، خطاب به ملت ایران همگان را به حفظ هوشیاری و خونسردی دعوت کردند. همچنین امام با هوشیاری تمام با فرستادن پیام هایی به ارتش و مردم عراق برخی از مسائل و انگیزه های مربوط به شروع جنگ را برای آن ها روشن می کند.
به ملت عراق ـ خدای نخواسته ـ صدمه های وارد نشود
امام در اولین پیام خود به رژیم عراق در خصوص شروع تجاوز به خاک ایران هشدار می دهد و می فرماید: «بعضی نکات باید گفته بشود: یکی اینکه گمان نکند ملت ما که دولت ایران و ارتش ایران عاجز از این است که جواب به اینها بدهد. هر وقتی که مقتضی بشود من پیامی به ملت خواهم داد و به صدام حسین و امثال او خواهم ثابت کرد که اینها، این اذناب امریکا قابل ذکر نیستند و ما همیشه بنا داریم که در این برخوردها، طوری برخورد بشود که جواب برخورد آنها داده بشود که به ملت عراق ـ خدای نخواسته ـ صدمه های وارد نشود. لکن ما عازم بر این هستیم، مصمّم بر این هستیم که اگر عراق حدّ خودش را نداند و تجاوز را تکرار بکند، ما دستور بدهیم و ملت ما بسیج بشوند و آن وقت برای ملت عراق معلوم باشد که ما با آنها هیچ کار نداریم، بلکه این صدام حسین است که به واسطۀ تحریک امریکا به ما تجاوز کرده است و ما اگر جوابی به او بدهیم، هرگز به ملت عراق، که برادر ما هستند، مربوط نیست».
توصیه به ملت در حفظ خونسردی و برخورد با شایعه سازان
من یک صحبت دارم برای ملت ایران و برای ملت عراق و ارتش عراق هم یک صحبت. برای ملت ایران این صحبت را دارم که گمان نکند ملت ایران که ارتش ایران نمیتواند جلوی اینها را بگیرد. خیر، ارتش ایران و قوای مسلّح ما، پاسدارهای عزیز ما قادر بر این معنا هستند، لکن تا مسئله جدّی نشود، آنها جدّاً عمل نمیکنند. آن روزی که مسئله جدّی شد، تمام اینها به طور جِدّ، امر میکنم که عمل بکنند و عراق را سر جای خودشان بنشانند. ایشان خطاب به ملت ایران همه را به هوشیاری و حفظ خونسردی دعوت کردند...
هشدار به ارتش عراق
و یک حرفی[هم]که با ارتش عراق دارم این است که ارتش عراق با کی جنگ میخواهد بکند؟ طرفدار کی هست و مخالف کی؟ طرفدار صدام است که اشتراکی است و کافر است؟! بر ضد کی؟ بر ضد اسلام؟! ارتش عراق باید بداند که این آدم که حالا آمده است اسم علیبنابیطالب ـ سلام اللّه علیه ـ را میآورد و اسم حسین بن علی ـ سلام اللّه علیه ـ را میآورد، این دشمن اینهاست؛ این شخص با اینها دشمن است، با اسلام اصلاً دشمن است این. ارتش عراق باید بداند که این جنگ، جنگ با اسلام است به هواداری کفر و یک همچو جنگی برخلاف رضای خداست و خدای تبارک و تعالی نخواهد بخشید بر آن کسانی که قیام کنند بر ضد اسلام به واسطۀ همراهی با کفر، که هم خود صدام حسین ـ به حسب حکم شرعی ـ کافر است و هم این طرفدار کفّار است،
دعوت از مردم عراق به قیام علیه صدام
ملت عراق باید بدانند که این جرثومۀ فساد همانطوری دارد با شما عمل میکند که محمدرضا با ایران عمل میکرد. ما محمدرضا را بیرون کردیم و شما هم باید این شخص را بیرون بکنید از عراق. تا قیام نکنید و تا مقابله نکنید با این جرثومۀ فساد، این میخواهد اسلام را از بین ببرد و میخواهد عربیّت را به خیال خودش ـ آن هم نه اینکه واقعاً عقیده دارد به او ـ میخواهد او را جانشین کند و همچو خیالی هم ندارد...
امام خطاب به ارتش عراق می گوید: اگر قیام کنید و این شخص را از بین ببرید و یکی را خودتان به جای او بگذارید. ما هم کمک شما هستیم در اینکه از خود شما، از ملت شما یک نفر اداره کند حکومت عراق را. این آدمی[را]که برخلاف اسلام، و برخلاف مصالح اسلام مشغول مفسده شده است، این فاسد را از بین ببرید، با ملت همراه بشوید.
با ملت عراق هم عرض میکنم که با همۀ قوا، قیام کنید بر ضد این آدمی که الآن قیام بر ضد اسلام کرده است. قیام این نسبت به ایران، قیام کافر بر مسلم است و قیام لشکر کفر بر لشکر اسلام است. باید با همۀ قوا با این شخص مقابله کنید و مقاتله کنید. من چنانچه ـ خدای نخواسته ـ دامنه پیدا کرد این کارهای صدام حسین و اربابهای صدام حسین، تکلیف ملت ایران را تعیین خواهم کرد و امیدوارم به آنجا نرسد و اگر برسد، دیگر بغدادی باقی نخواهد ماند.
پیام 7 بندی امام به مردم ایران
حضرت امام فردای روز نخست تجاوز عراق به ایران در پیامی دیگر به ملت ایران در 7 بند در باب لزوم اطاعت از شورای فرماندهی، وظیفه رسانه‌ها در نقل اخبار جنگ، تکلیف مردم و نیروهای انتظامی در برابر شایعه‌سازان تذکراتی دادند.
1- باید اطاعت از شوراى فرماندهى بدون کوچکترین تخلف انجام گیرد، و متخلفین با سرعت و قاطعیت باید تعیین و مجازات شوند.
2- باید اشخاص و مقامات غیر مسئول از دخالت در امر فرماندهى خوددارى کنند و فرمانده کل قوا به نمایندگى این جانب و شوراى فرماندهى، مسئول امور جنگى هستند.
3- در شرایط فعلى اقدام دادگاه هاى ارتش در امورى که شوراى فرماندهى صلاح نمى داند، بدون اطلاع این جانب ممنوع اعلام مى گردد.
4- رادیو و تلویزیون موظفند اخبارى را نقل کنند که صد در صد صحت آن ثابت مى باشد و براى عدم اضطراب و تشویش اذهان، اخبار را از غیر منابع موثق نقل ننمایند.
5- نیروهاى انتظامى موظف هستند کسانى را که دست به شایعه سازى مى زنند از هر قشر و گروهى که باشند، فوراً دستگیر و به دادگاه هاى انقلاب تسلیم و دادگاه هاى مذکور آنان را در حد ضد انقلابیون مجازات نمایند. مردم مبارز ایران موظف هستند شایعه سازان را به دادگاه هاى انقلاب معرفى و با نیروهاى انتظامى همکارى نمایند.
6- روزنامه ها در وضع فعلى موظفند از نشر مقالات و اخبارى که قواى مسلح را تضعیف مى نماید جداً خوددارى نمایند؛ که امروز تضعیف این قوا عقلًا و شرعاً حرام و کمک به ضد انقلاب است. من کراراً از نیروهاى مسلح عزیز پشتیبانى نموده ام؛ و امروز که آنان در جبهه جنگ با صدام کافر هستند، تشکر مى کنم و از زحمات آنان قدردانى مى نمایم، و از خداوند متعال توفیق و پیروزى براى آنان طلب مى نمایم.
7- اکیداً همه قشرهاى ملت و ارگان هاى دولتى موظف شرعى هستند که دست از مخالفت هاى جزئى که دارند، بردارند و با مخالفت خود کمک به دشمنان اسلام ننمایند.
تکلیف شرعی، الهی و انسانی ملت عراق
در روز سوم جنگ یعنی دوم مهر ماه 1359 امام خمینی در پیامی دیگر خطاب به ارتش و ملت عراق، قیام همه جانبه بر ضد نظام بعثی عراق را تکلیف شرعی، الهی و انسانی ملت عراق دانستند.
«ملت شریف و مبارز و مسلمان عراق، ارتشیان رزمنده، افسران و درجهداران و سربازان مسلمان عراق. کارگران و کارمندان مسلمان عراق! شما همه از نزدیک جنایتها و خیانتهای حزب کافر بعث را دیده و میبینید. شما تلخی حکومت کافر بعثی را چشیدهاید. شما میدانید که صدام حسین و رفقای کافر او تابع میشل عَفْلَقْ ملحد و نوکر چشم بستۀ صهیونیسم و امپریالیسم به امر اربابان جهانخوار خود به ایران و ملت ایران ـ که بااللّه اکبر و پشتوانۀ اسلام عزیز کفار را از میهن خود راندند ـ حمله نموده و بی رحمانه برادران ایمانی شما را به قتل میرسانند. شما میدانید که این جنگ بین ایران و بعثیهای عراق، جنگ بین اسلام و کفر و قرآن کریم و الحاد است. از این جهت، بر همۀ شما و ما مسلمانان جهان لازم است از اسلام عزیز و قرآن کریم دفاع کنیم و این خیانتکاران را به جهنم بفرستیم. اکنون تکلیف شرعی، الهی، انسانی شما آن است که در هر محلی هستید به ضدیت و کارشکنی برآیید...
ملت عراق از دادن مالیات و پول آب و برق به دولت کافرخودداری کند، که کمک به دولت غیرقانونی کافر است؛ کمک به مخالفین اسلام است که در حال جنگ با اسلام میباشند، و با راهپیماییهای میلیونی عمل جنایتکاران عراقی را محکوم نمایند. شما برادران عراقی باید بدانید که برادران ایرانی شما اکنون در حال آمادهباش هستند، و هر وقت که لازم باشد با بسیج عمومی، مخالفین با اسلام را سرکوب میکنند...»
ما قوی هستیم و بر انها غلبه خواهیم کرد
روز بعد پس از پخش شایعاتی به دنبال مانور هوایی ارتش در آسمان تهران، امام خمینی برای رفع نگرانی گروه هایی از مردم در پیامی رادیو- تلویزیونی خطاب به ملت ایران فرمودند:« مساله ای نبود که نگرانی داشته باشد ما قوی هستیم و ... بر آنها غلبه خواهیم کرد»
امام می فرماید«در دو ـ سه ساعت قبل، یک صدایی در بالای آسمان پیدا شد و از جاهای مختلف از قراری که گفتند اظهار نگرانی کردند. در صورتی که مسئلهای نبود که نگرانی داشته باشد. ما قوی هستیم و قدرتمند هستیم و ما بر آنها غلبه خواهیم کرد. ملت ایران باید از اینطور مسائل هیچ نترسد، در صورتی که مسئلهای نبوده است؛ و فقط آنطوری که به ما اطلاع دادند یک مانور هوایی بوده است برای امتحان، و هیچ خوفی نیست در کار، و همۀ ما سالم و سلامت هستیم و در اینجا هم هیچ قضیهای واقع نشده. و من از ملت بزرگ ایران خواهانم که در هر مسئلهای که پیش می آید قوی باشند، قدرتمند باشند، متکی به خدای تبارک و تعالی باشند و از هیچ چیز باک نداشته باشند. ما از آن قدرتهای بزرگ نترسیدیم، این که قدرتی ندارد، عراق که چیزی نیست. در صورتی که در خود عراق و در بغداد ـ از قراری که اطلاع دادند ـ الآن در بغداد مشغول به تفنگاندازی و انفجارات است و اینها در حال انفجار هستند، در حال احتضارهستند و انشاءاللّه با دست قوی ملت و با تأیید خدای تبارک و تعالی این ریشههای فساد قطع خواهد شد و اسلام گسترش پیدا خواهد کرد در همه جا. و ما متکی به خدا هستیم و با اتکا به خدا از هیچ چیز ترسی نداریم. و شما ملت عزیز مجتمع باشید، مصمم باشید و از هیچ چیز هراس نداشته باشید که هراسی هم نیست.
تجلیل از جوانمردی های ارتش و نیروهای مسلح
در چهارم مهر ماه این بار حضرت امام در پیامی از جوانمردی های نیروهای مسلح ایران تجلیل کردند و در پاسخ به جنگ روانی دشمن و پخش شایعه درگذشت امام، فرمودند:« شنیدم که امروز هم شایعه مرگ فلانی شده است... شما باید دعا کنید خدا بمیرد خدا هست، من کی هستم . ملت ما، خدا دارد». امام خمینی در این پیام همچنین ضمن برشمردن تفاوت های انگیزه ارتش و ملت ایران با انگیزه ارتش عراق، از مردم عراق و ارتش این کشور خواستند تا بر ضد حکومت کافر بعثی قیام کنند
ما برای خدا می جنگیم، ارتش عراق برای چه می جنگد؟
«من متاسفم که ارتش عراق که مسلم هم هستند ، اینها برای چه جنگ میکنند؟ با کی جنگ میکنند؟ روی چه انگیزهای جنگ میکنند؟ مقابل آنها مسلمانها هستند... انگیزۀ شما چی است؟ این ارتش عراق برای کی دارند خون خودشان را میدهند؟ اینها نمیدانند که اگر به جنگ ایران بیایند اینطور کشته میشوند؟ الآن نفهمیدند که در جنگ ایران نمیتوانند هیچ اِعمال قدرتی بکنند؟ اینها برای چی خون خودشان را میدهند؟ روی چه انگیزهای خونشان را میدهند؟ اینها میتوانند بگویند ما برای خدا داریم کار میکنیم؟! صدام حسین به خدا چه کار دارد؟ میشل عَفْلَق به خدا چه کار دارد؟ حزب بعث، حزبی است که به خدا کار ندارد، مأنوس به خدا نیست این. پس شما دارید در غیر راه خدا خون خودتان را میدهید. انگیزۀ شما چی است؟ انگیزۀ قدرتهایی که ما داریم، انگیزۀ این است که ما برای خدا جنگ میکنیم. خدا به ما همه چیز داده. ما از او هستیم و به او هم تحویل میدهیم. این انگیزۀ لشکر اسلام است. در صدر اسلام هم همین انگیزه بوده. الآن هم همین انگیزه است. شما انگیزهتان چیست؟ شما برای خدا با اسلام مخالفت میکنید؟! برای خدا با قرآن مخالفت میکنید یا برای صدامحسین؟
از بازماندگان شهدای جنگ بازدید و دلجویی کنید
در روز بعد در پنجم مهر ماه و در ششمین روز آغاز تجاوز عراق به خاک ایران حضرت امام از علما و روحانیون و قاطبه مردم خواستند تا از بازماندگان شهدای جنگ بازدید و دلجویی کنند.
امام می فرماید:« در وضع فعلی کشور، که قوای مسلح ایران در مرزها با خلوص نیت و قلب سرشار از محبت به اسلام و کشور اسلامی به جنگ دفاعی با دشمنان اسلام ـ که در رأس آنها امریکاست ـ بپا خاستهاند، و در زمانی که امثال صدام تبهکار به پیروی از شیطان بزرگ به کشور اسلامی ما هجوم آورده است و قوای مسلح ایران با فداکاری بینظیر از کشور قرآن دفاع مینماید، بر همۀ ملت خصوصاً علمای اعلام لازم است از بازماندگان شهیدان اسلام دیدن نموده، و با عواطف اسلامی خود در خدمت آنان کوشا باشند و از کمکهای معنوی و عواطف روحی دریغ ننمایند»
پیروزی ما حتمی است
در همین روز امام در پیامی دیگر خطاب به علما و مشایخ اهل سنت و نیز نمایندگان مجلس شورای اسلامی، امام خمینی ضمن تشکر از پشتیبانی آنان فرمودند:« ما برای میهن عزیزمان تا شهادت یکایک سلحشوران ایرانی مبارزه می کنیم و پیروزی ما حتمی است... امروز، روزی است که تمام مردم باید از شهرهای خود دفاع کنند و به شهرهای جنگزده کمک نمایند. امروز، روزی است که بر تمام ملت واجب است با سربازان و پاسداران اسلام و ایران همکاری لازم و نزدیک داشته باشند. امروز، روزی است که
عشایر عزیز و غیور ما از مرزهای کشورشان باید دفاع نمایند. امروز، روزی است که ملت ما باید دست در دست سپاه و ارتش نجیب و دلیر گذاشته و به دشمنان بفهمانند که بر فرض محال اگر وارد شهری شدند، تازه با مردمی مسلح و جنگجو مواجه خواهند شد که از وَجَب به وَجَب شهرشان دفاع مینمایند. امروز، روزی است که روحانیون ما در شهرها باید روح شهامت و شجاعت و شهادت را در کالبد مردم ما بدمند که بحمداللّه دمیده شده است. امروز، روز اتحاد و یگانگی است و این هم از الطاف بزرگ و تأییدات الهی است که درست بر خلاف تصور و خواست فتنه انگیزان و جنگافروزان، همۀ توطئه ها و جنگها، به اتحاد و یکپارچگی ملت بیدار و زندۀ ما در برابر قدرتها میانجامد»
(صحیفه امام، ج13)
حضرت امام خمینی در هفته اول جنگ تحمیلی با هوشیاری تمام و با پیام های که برای رزمندگان و مردم ایران و مردم و ارتش عراق صادر کردند به خوبی توانستند هفته اول شروع جنگ را که یکی از مهمترین و دشوارترین دوران دفاع هشت ساله ملت ایران در مقابل تجاوز ارتش عراق بود را مدیریت کنند و ارتش و رژیم بعث عراق را که تصور می کردند طی چند روز می توانند بر ایران غلبه کنند را نا امید کردند.
این شیوه رهبری هوشمندانه امام در روزهای آتی نیز ادامه پیدا کرد و با این اقدامات بود که ارتش، نیروهای مسلح و مردم ایران کم کم روحیه خود را بازیافتند و دشمن بعثی را به تدریج از خاک خود بیرون و بر سر جای خودش نشاندند.
