بر اساس آمارهای موجود تعداد تلفات ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن در فصل پاییز و زمستان بیشتر است، اتفاقی که جلوگیری از بروز آن تنها چند راهکار ساده را میطلبد.
به گزارش فارس، همه ساله به ویژه در فصل سرما شاهد از دست دادن جان تعدادی از هموطنان بر اثر مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن هستیم که برای مقابله با این پدیده میطلبد اطلاعرسانی بیشتری در این زمینه داشته باشیم.
سال گذشته در استان همدان ۱۰ نفر از هموطنان در اثر استنشاق این گاز جان خود را از دست دادند و این در حالی بود که شاهد مسمومیت ۱۱۷ نفر نیز بودیم.
امسال نیز چند نفر بر اثر گازگرفتگی در همدان فوت و دچار مسمومیت شدهاند که برای کسب اطلاعات بیشتر به سراغ کارشناس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی همدان رفتیم.
مجتبی دانشگری با بیان اینکه متاسفانه در سال ۸۶ شاهد فوت ۲۳ همدانی و مصدومیت ۹۸ نفر بوددیم که این تعداد در سال ۸۷ به ۶۵ مصدوم و ۸ فوتی رسید، اظهار کرد: سال ۸۸ نیز تعداد مصدومان ۷۸ نفر و فوتیها ۱۱ نفر بودند.
وی به ۸۵ مصدوم و هشت فوتی سال ۸۹ اشاره کرد و گفت: سال ۹۰ شاهد فوت ۱۳ همدانی و مصدومیت ۱۶۷ نفر بودیم که این تعداد در سال ۹۱ به ۵ فوتی و ۱۰۶ مصدوم تغییر یافت.
کارشناس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی همدان خاطرنشان کرد: سال ۹۲ مصدومین گاز مونوکسیدکربن ۱۲۳ نفر بودند و ۱۵ نفر نیز در اثر استنشاق این گاز فوت کردند.
وی با بیان اینکه سال ۹۳ تعداد مصدومین گاز مونوکسیدکربن ۱۲۶ نفر و تعداد فوتیها ۱۰ نفر بودند، تصریح کرد: سال ۹۴ یک نفر در اثر گاز مونوکسیدکربن فوت کرد و ۱۶۹ نفر نیز مصدوم شدند.
دانشگری با اشاره به اینکه سال ۹۵ تعداد فوتیها ۱۵ نفر بود و مصدومان ۱۸۱ نفر، خاطرنشان کرد: این تعداد در سال گذشته به ۱۰ فوتی و ۱۱۷ مصدوم رسید.
وی با بیان اینکه در ۶ ماهه ابتدای امسال شاهد فوت دو نفر و مصدومیت ۴۰ نفر در اثر گازگرفتگی بودیم، افزود: در هفت ماهه امسال به ویژه فروردین و خردادماه دو نفر در اثر گازگرفتگی در همدان فوت کردند که سال گذشته نیز در این مدت دو نفر فوت کرده بودند و آن هم در مهرماه بود.
کارشناس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی همدان با اشاره به اینکه مونوکسیدکربن گازی است که در اثر سوختن ناقص سوختهای فسیلی حاصل میشود، گفت: سوخت فسیلی از نفت، گاز (شهری)، بنزین، گازوئیل و ذغال چوب به دست میآید.
وی با بیان اینکه گاز مونوکسیدکربن، بیرنگ، بیبو، بیمزه و غیرمحرک است و مسمومیت با آن به سادگی رخ میدهد، افزود: میل ترکیبی مونوکسیدکربن با هموگلوبین بسیار بیشتر از اکسیژن بوده و در خون با هموگلوبین ترکیب پایداری تشکیل میدهد.
دانشگری بیان کرد: به تدریج با بالا رفتن میزان مونوکسیدکربن در خون، میزان هموگلوبین آزاد و در دسترس برای انتقال اکسیژن، کاهش یافته و در نتیجه اکسیژنرسانی به بافتهای بدن از جمله مغز کاهش مییابد که سبب بروز مسمومیت میشود.
وی ادامه داد: در این صورت سیستم عصبی دچار اختلال شده و قدرت هرگونه اقدامی از فرد مسموم سلب میشود.
کارشناس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی همدان با بیان اینکه در چنین مواردی اورژانس ۱۱۵ از جمله گروههای امدادرسان در حوادث، بر بالین بیماران حاضر شده و بر حسب وظیفه خدمات پیش بیمارستانی را ارائه میدهند، گفت: اطرافیان در صورت مواجهه با مصدوم حوادث گازگرفتگی باید اقدامات خاصی را انجام دهند.
وی با اشاره به اینکه مسمومیت با مونوکسیدکربن میتواند طیف وسیعی از علائم را شامل شود که در بیماریهای مختلفی دیده میشود، خاطرنشان کرد: متاسفانه بسیاری از این علائم شبیه به علائم سرماخوردگی است و اکثر افراد تصور میکنند به دلیل سردی هوا دچار سرماخوردگی شدهاند.
دانشگری با بیان اینکه این افراد سعی در خوابیدن دارند، افزود: ابتلای تمام افراد خانواده به علائمی شبیه به آنفلوآنزا، بروز مسمومیت در افراد را نشان میدهد.
وی علایمی نظیر سردرد، ضعف جسمانی، سرگیجه و بیقراری، تهوع و استفراغ، خمیازه کشیدن بیش از حد و کاهش دید را از علایم عمومی مسمومیتها دانست و گفت: خواب آلودگی شدید، کسلی، خستگی و کاهش قدرت عضلانی از جمله علایم اولیه مسمومیت در افراد به شمار میروند.
کارشناس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی همدان با تاکید به اینکه چنانچه افراد در این مرحله متوجه چنین علائمی شدند با خارج شدن از فضای آلوده میتوانند از پیشرفت مسمومیت پیشگیری کنند، افزود: کبودی دست، دور لبها و نوک انگشتان از علایم پایانی مسمومیت با گاز CO به شمار میروند که در نهایت فرد دچار تنگی نفس شده و فوت میکند.
وی به گروههای در معرض خطر اشاره کرد و گفت: تمام افراد در معرض خطر هستند، اما کودکان، زنان باردار و سالمندان جزو گروه آسیبپذیر و در معرض خطر بیشتری با مونوکسیدکربن به شمار میآیند که علایم مسمومیت در این افراد سریع و با شدت بیشتری ایجاد میشود.
راهکارهای ساده پیشگیری از مسمومیت با گاز CO
دانشگری با اشاره به اینکه غلظت گاز مونوکسیدکربن در فضای اتاق نسبت به ایجاد مسمومیت بسیار موثر است، بیان کرد: پیشگیری از مسمومیت با گاز CO بسیار ساده است.
وی با بیان اینکه استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد در پیشگیری این مسمومیت از اهمیت بالایی برخوردار است، گفت: بخاریهای بدون دودکش به هیچ عنوان از تولید گاز CO جلوگیری نمیکند.
کارشناس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی همدان با اشاره اینکه کنترل و انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راهاندازی بخاری بهترین راه پیشگیری از بروز حوادث مسمومیت به شمار میرود، افزود: دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز بهترین آزمایش سلامت دودکش است.
وی بیان کرد: اگر لوله دودکش بخاری سرد باشد دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است که در این صورت باید ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره تهویه در محیط را ایجاد کرد.
دانشگری با اشاره به اینکه هرگز نباید در فضای بسته و محدود که تهویه کافی و مناسب وجود ندارد، نظیر اتاق، گاراژ، چـادر و... آتش روشن شود، افزود: رنگ شعله بخاری و وسایل پخت و پز باید آبی باشد و چنانچه رنگ آن قرمز، زرد و یا نارنجی بود، حتماً نقص در سوخترسانی و کمبود اکسیژن در محیط وجود دارد که سریعاً باید وسیله را تعمیر و اکسیژن فضای فیزیکی منزل تامین شود.
وی با بیان اینکه اگر رنگ شعله بخاری آبی نباشد ممکن است هوای کافی به بخاری نرسیده و تولید گاز مونوکسیدکربن کند، خاطرنشان کرد: در صورت استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و شومینه، نباید تمام روزنههای جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود.
کارشناس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی همدان با تاکید به اینکه باید از نصب آبگرمکن در حمام و روشن کردن شعلههای اجاق گاز در آشپزخانه برای گرم نگهداشتن محیط داخل خانه، جداً خودداری کرد افزود: شومینه مشترک برای چند واحد در صورت کوچک بودن سایز مجرای خروجی و لولهکشی آن باعث برگشت دود از شومینه روشن طبقات پایین به داخل آپارتمان در شومینه خاموش طبقات بالاتر میشود.
وی با اشاره به اینکه انتهای تمام دودکشها باید حداقل یک متر از سطح بام و حداقل یکمتر از دیوار جانبی بام فاصله داشته و دارای کلاهک مخصوص (به شکل H) و ضدباد باشد، گفت: دودکش و اتصالات آن باید از جنس مقاوم و بدون هیچگونه منفذ یا نشتی در سرتاسر آن باشد و به کارگیری لولههای آکاردئونی آلومینیومی مجاز نیست.
دانشگری با بیان اینکه شیب لولههای افقی در داخل واحدها باید مثبت و رو به بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد، افزود: قطر لوله دودکش باید مساوی یا بزرگتر از قطر لوله خروجی دستگاه گازسوز باشد.
وی با اشاره به اینکه افراد اگر فضای خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم میکنند درز بندی و بستن منافذ به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلا مانع را در نظر داشته باشند، گفت: اگر از بخاریهای گازسوز برای گرمایش محیط استفاده میشود حتماً مختصری تهویه از طریق درب یا پنجره در فضا ایجاد و از درزبندی و بستن کامل منافذ خودداری شود.
کارشناس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی همدان با بیان اینکه نباید لوله خروجی بخاری را داخل ظرف آب قرار داد، افزود: آبگرمکنهای دیواری گازی اگر به مدت طولانی روشن باشند خطرناک میشوند و باید هوشیار بود.
وی با تاکید به اینکه به کارگیری آب گرمکنهای دیواری در فضاهای بسته یا مکانهای فاقد جریان هوا، مجاز نیست، افزود: هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد.
دانشگری با اشاره به اینکه هیچگاه از کبابپز یا منقل درون خانه، گاراژ یا محوطه بسته استفاده نشود، تصریح کرد: چراغ یا بخاری نفتی یا گازی که فاقد دودکش است، درون خانه، به خصوص هنگام خواب استفاده نشود.
وی با تاکید به اینکه درونخانه، به خصوص در محل خواب دستگاه هشدار مونوکسیدکربن نصب شود، افزود: هرگز در فضای بسته گاراژ موتور اتومبیل روشن نشود و از نگهداری کودک در داخل خودروی روشن و در پارکینگهای طبقاتی خودداری شود.
کارشناس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی همدان با بیان اینکه تعمیر وسایل گرمایشی توسط افراد غیرمجرب و بیتجربه و یا نصب آنها توسط افراد خانواده باعث ایجاد خطر میشود، گفت: در مواردی از مسمومیتهای کشنده با مونوکسیدکربن در رانندگانی گزارش شده که برای گرم کردن خودروی خود در فصول سرد از گاز پیکنیک استفاده کردهاند که اقدام درستی نیست.
وی با اشاره به نحوه برخورد با مسمومهای گاز مونوکسیدکربن، افزود: فرد مسموم را از محیط آلوده به هوای آزاد منتقل و یقه پیراهن و کمربند و لباسهای تنگ باز شود.
دانشگری با بیان اینکه درصورت امکان اکسیژندهی به فرد مسموم مورد توجه باشد، گفت: باید ضربان قلب و تنفس مصدوم بررسی و در صورت نیاز احیای قلبی و ریوی صورت گیرد.
وی با اشاره به اینکه احیای قلبی و ریوی یک کار تخصصی بوده و برای این کار باید دوره مربوطه را گذراند، افزود: باز نگهداشتن راههای هوایی و تماس با اورژانس ۱۱۵ در مراحل بعدی درمانی باید مورد توجه قرار باشد.
کارشناس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی همدان تاکید کرد: خارج کردن افراد مسموم از محیط آلوده، قرار گرفتن در محیط باز، از مهمترین اقدامات پیشگیرانه به شمار میآید.