به گزارش تابناک، به نظر میرسد همه خوانندگان محترم با مفهوم عملی تکدی گری و یا گدایی بخوبی آشنا میباشند.اما گدایی بعنوان یک پدیده اجتماعی بوده که برای ظهور آن عوامل مختلفی میتوان شمرد.اما عامل اجتماعی بوجود آمدن گدایی بیش از سایر عوامل در این موضع دخیل است.
گداپروری ،حمایت عاطفی از گدایی و پذیرش جامعه از عوامل مهم اجتماعی گدایی است. گیلمور جامعه شناس معاصر غربی معتقد است:گدایی یک فعالیت سازمان یافته است که در آن فردی که البته قادر به کار کردن باشد،گدایی را به کارکردن ترجیح می دهد.یعنی اینکه وقتی در جامعه ایی زمینه پذیرش موضوع گدایی باشد ،افرادی پیدا میشوند تا از طریق گدایی بدون دسترنج ،باکمترین زحمت و با توسل به انواع شگردها و حقه های عاطفی و رفتاری به پول برسند.
تکدی گری را باید آبستن اجتماعی متعددی قلمداد کرد. اکثر بررسیهای انجام شده، از رابطه بین گدایی و اعتیاد، بزهکاری، خودکشی، میخوارگی، روابط جنسی (فساد و فحشا)، لاابالی گری، سرقت، و… حکایت می کنند.
علتهای دیگری مانند فقر مادی و ناکامی اقتصادی، فقر فرهنگی، اعتیاد، رخوت و سستی، مهاجرت، معلولیت، بی مهری و غیره ممکن است موجب شود که فردی به گدایی روی آورد. گاهی حتی کمبود درآمد در بعضی از مشاغل و بالا بودن هزینه زندگی نیز ممکن است چنین عارضه ای را پدید آورد و به دنبال آن شخص به گروههای بزهکار بپیوندد و به انواع انحرافات اجتماعی روی آورد.
با این حال تکدی، به تنهایی، عامل انحرافات آنها نیست بلکه بسیاری از علل دیگر در پدید آمدن این وضع دخالت دارند.
دین مبین اسلام «تکدی » را به عنوان یکی از کسبهای منفور اعلام کرده و آن را سخت مورد مذمت و سرزنش قرار داده است.
پیامبر بزرگ اسلام صلی الله علیه وآله وسلم در وصیتهایی به علی علیه السلام فرمود:
«ای علی اگر من ناچار شوم که دست خود را تا آرنج در دهان اژدها فرو برم، این عمل را دوستتر دارم از این که از کسی که دارا نبوده و دارا شده چیزی را درخواست نمایم».
در جای دیگر پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم می فرماید:
اگر مردم می دانستند در سؤال و تکدی چه بدی‌هایی وجود دارد هرگز کسی از کسی چیزی درخواست نمی کرد.
تکدی گری در شهر ارومیه
متاسفانه باید گفت، ارومیه برخلاف فرهنگ غنی که دارد شاهد پراکندگی گسترده گدایان در سطح شهر بوده و در اکثر نقاط شهر میتوان حضور گدایان را دید.
عوامل مختلفی در این امر دخیل هستند،مهاجر پذیر بودن ارومیه،مشکلات اقتصادی ،عدم صنعتی شدن شهر،نوع دوستی مردمانش ،بی تفاوتی مسئولین ،عدم انجام وظایف ارگانهای مرتبط با این پدیده و هزاران فاکتور دیگر عوامل بروز پدیده گدایی در سطح گسترده در شهر ارومیه میباشد.
مطابق با آمار و ارقام ارائه شده از سوی مسئولین ذی ربط، درآمد روزانه گدایان در شهر اورمیه حداقل ۵۰هزار تومان باشد که از حقوق و مزایای کارگران روز مزد و حتی بسیاری از کارمندان نیز بالاتر باشد.
چنین شاخصه رفتاری نهادینه شده در بطن جامعه شهری ارومیه، راه ها را برای افزایش تعداد متکدیان در شهر هموار و حتی پای بسیاری از گدایان سایر شهرهای کشور را نیز به ارومیه باز کرده است، به طوری که مطابق با اظهار نظرهای صورت گرفته از سوی نائب رئیس کمیسیون عمران برنامه ریزی و حمل و نقل شهری شورای شهر اورمیه، هم اکنون متکدیان مهاجر و غیر بومی بیش از ۹۰% از گدایان شهر را تشکیل میدهند که در جای خود آماری تاسف بار و تکان دهنده میباشد.
عواقب اقتصادی و اجتماعی تکدی گری
اغلب جامعه شناسان معتقدند تکدی گری تاثیرات منفی بسیاری بر اجتماع دارد. متکدیان که بدون هیچ کار و زحمتی از دیگران چشمداشت کمک و توقع پرداخت پول را دارند آثار و عوارض مختلفی در جامعه دارند. طبیعت وجود گدا علاوه بر زشت کردن چهره شهر و به جا گذاشتن تاثیرات روحی و روانی بر افراد می تواند عامل مهمی در تن پروری، کاهلی و گرایش به بی علاقگی به کار و تلاش باشد.
در واقع وقتی یک متکدی بتواند در شهری همچون ارومیه بدون زحمت و درد سر صدها هزار تومان به جیب بزند و وقتی در پس پرده باندهایی باشد که افراد را به گدایی وادارند و خود پول حاصله را به جیب بزنند، مشخص است که این حرکت چه ضربه ای به اقتصاد جامعه شهری اورمیه وارد خواهد ساخت. هستند گدایانی در همین شهر که ثروت آنها سر به میلیون و شاید میلیونها بزند و از این راه دارای خانه ها و احیانا آپارتمانها شده باشند و یا پولهای حاصله را به صورت ربوی در اختیار دیگران قرار دهند و خلاصه آنکه برخی افراد متکدی نه به خاطر برطرف کردن نیازهای زندگی فردی بلکه به خاطر حاکمیت روح حرص و طمع دست به این عمل زشت می زنند و در واقع انسانهای مسخ شده و علاقه مند به جمع آوری پول و انبار کردن آن هستند.
راه های مقابله با این ناهنجاری اجتماعی
برای رفع مشکل تکدی گری در اورمیه راه های متعددی وجود دارد که بی شک در وهله اول از بین بردن ریشه های اجتماعی این آسیب مهلک و مخرب است. جامعه شناسان معتقدند دلیل اصلی افزایش تکدی گری در کلانشهر ها در ابتدا وجود فقر اقتصادی و همچنین وجود آسیب در فرهنگ اجتماعی است .
در جامعه ای که افراد آن بر اساس عزت و احترام به کرامت انسانی تربیت شده اند افراد کمتر به سمت تکدی گری و حتی کارهای دون شان می روند در حالی که در برخی از خرده فرهنگ ها در جوامع اساسا افراد تربیت صحیحی نمی شوند و همین امر نیز در نهایت به افزایش آسیب های اجتماعی منتج می شود .
از سوی دیگر همانطور که پیش تر گفته شد یکی از عوامل تکدی گری نتیجه فقر اقتصادی در جامعه است و کاهش فاصله میان طبقات جامعه می تواند تاثیر جدی بر کاهش این معضل داشته باشد . ضمن آنکه نباید ازاین نکته نیز غفلت کرد که بیشتر تکدی گری ها در حوزه کلانشهر ارومیه به دلیل مهاجرت های غیر اصولی است . به عبارت بهتر مهاجر پذیر بودن ارومیه می تواند به مرور زمینه مهاجرت به این شهر را افزایش دهد که همین امر نیز در نهایت به افزایش تکدی گر منتج می گردد، که نشانه های بارز و آشکاری از آن هم اکنون در اورمیه قابل رویت و مشاهده است.
البته از بین بردن ریشه های اصلی معضل تکدی گری نیازمند تهیه یک برنامه بلند مدت از سوی نهادهای شهری میباشد و هیچ گاه نمی توان به موفقیت صد در صدی در این زمینه دست پیدا کرد. از این روست که در کنار این راهکار های بلند مدت غالبا دستورالعمل های فوری نیز تجویز می شود که می تواند تاثیرات قابل توجهی در کاهش معضل تکدی گری در سطح شهر ها داشته باشد .
شاید ادغام و همکاری هماهنگ همه سازمانها و خیریه ها در یک تشکیلات منسجم جهت جمع آوری امکانات برای مقابله با پدیده تکدی گری یکی از راهکار ها در این زمینه باشد. به عنوان مثال شهرداری ارورمیه با همه امکانات بالقوه و بالفعلی که در اختیار دارند می تواند در جهت برچیدن تکدی گری سهم بزرگی داشته باشند.از سوی دیگر برخورد قاطع با متکدیان حرفه ای و شیادانی که به یک نوع زندگی انگلی خو گرفته اند در این زمینه موثر است همچنین می توان با ایجاد کارگاههای آموزش فنی حرفه ای و ایجاد تسهیلاتی برای کارهای بخش خصوصی با تکدی گری مبارزه کرد.
از سوی دیگر شهروندان ارومیه ای نیز باید نسبت به تبعات کمک به متکدیان آگاه شوند و در این زمینه فرهنگ سازی گسترده ای صورت پذیرد. بی شک اگر شهروندان بدانند که کمک آنها به یک متکدی در حقیقت تشویق وی به ادامه تکدی گری و دور کردن هرچه بیشتر وی از اجتماع و یک زندگی سالم است می توانند احساسات خود را در برابر خواهش های ترحم انگیز کنترل کنند.
به هر حال امیدواریم، با همکاری و همیاری مسئولین و شهروندان و با اتخاذ سیاست ها و انجام اقداماتی موثر در زمینه مبارزه با تکدی گری، در آینده ای نزدیک شاهد شهری بی گدا باشیم.
