به گزارش «تابناک» پیش از این بیان میشد که اوباما در صورت توصیب طرح تمدید قانون در سنا آن را وتو خواهد کرد. اما اکنون مقامات کاخر سفید بیان کرده اند که رئیس جمهور فعلی آمریکا این قانون را به امضا خواهد رساند.
یکی از این مقامات به هافینگتون پست گفته است که اوباما این قانون را به امضا خواهد رساند اما جان کری قرار است از اختیارات موجود برای پایش کردن این قانون و حذف همه موارد مربوط به برنامه هسته ای و توافق هسته ای ایران که میتواند برجام را نقض کند، استفاده کند.
قانون تحریم های ایران برای اولین بار در سال 1996 به تصوی رسید و مدت زمان 10 ساله آن در پایان ماه میلادی جاری به اتمام میرسد. توافق هسته ای منجر به آن شد که بخش هایی از این قانون به واسطه تفاهم های صورت گرفته مستثنی و معلق شود. یعنی بخش هایی که با روح برجام و توافق هسته ای منافات داشته است.
ایده و توجیه قانونگذاران آمریکایی برای تمدید این طرح آن است که چنانچه این قانون منقضی شود ایالات متحده ابزارهای فشار خود بر ایران برای وادار کردن این کشور به حفظ تعهدات خود در قالب برجام را از دست خواهد داد.
سناتور باب منندز، یکی از منتقدان شدید ایران و توافق هسته ای که حتی طرحی مجزا را برای تحریم ایران در کنار تمدید قانون 10 ساله پیشنهاد کرده بود، در این باره گفته است که اگر این قانون منقضی شود دیگر تحریمی برای اعمال مجدد بر روی ایران وجود نخواهد داشت.
نکته مهم در این جا است که حمایت از طرح تمدید قانون تحریم ها علیه ایران توسط 20 سناتور دموکرات که سال گذشته از توافق هسته ای نیز حمایت جدی کرده بودند، صورت گرفته است. کریس کونز یکی از این سناتورهای دموکرات بیان کرده است: ایران باید متوجه باشد و بداند که تهدید بازگشت تحریمها زنده و پابرجا است.
اما در حالی که بسیاری از سناتورهای منتقد ایران و همراهان آنها تمدید این قانون را واجد اهمیت فوق العاده ای میدانند، متخصصان امر تحریم بر این باور هستند که در واقع این قانون و این تمدید از آن اهمیتی که اکنون بیان میشود برخوردار نیست.
اولین نکته در این خصوص آن است که این قانون در سال 1996 توصیب شده است و از آن زمان به بعد آمریکا به شکل یکجانبه و چند جانبه تحریمهای مضاعفی بر ایران وضع کرده بوده است. در نتیجه حتی اگر این قانون تمدید هم نمیشد هنوز رئیس جمهور آمریکا میتوانست با استفاده از اختیارات خود هرگونه تحریم وضع شده بر روی ایران را به حالت اصلی بازگرداند. این اختیارات تحت قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین المللی یا IEEPA است.
این قانون به گفته ساموئل کولتور مشاور ارشد بخش انرژی و مالی Horizon Client Access این اختیار را به رئیس جمهور آمریکا میدهد که محدودیت هایی را بر افراد و نهادهای مختلف اعمال کند. به گفته وی اقدامات کنگره و سنا بیش از آن که بتواند اختیارات جدیدی در دست رئیس جمهور قرار داده یا آن را محدود کند در واقع حکم یک اقدام حمایتی در راستای اقدامات اجرایی رئیس جمهور است.
این به معنی آن است که اقدام اخیر سنا در تمدید قانون تحریم ها علیه ایران تنها یک اقدام سمبلیک است که نشان از سخت گیری آمریکایی ها در قبال ایران دارد. اریک فریرا متخصص حقوق تحریمها معتقد است که اثر واقعی قانون تمدید تحریم ها بر ایرن بسیار اندک و ناچیز است. اما میتواند این درک را در داخل ایران به وجود آورد که ایالات متحده تعهدی به حفظ اهداف خود در توافق هسته ای ندارد.
فریرا میگوید: تمدید یا اجرای مجدد قانون تحریمها یا هر تحریم دیگری علیه ایران بیش از همه در راستای اهداف آن دسته از افراد و گروه هایی است که میخواهند اینطور وانمود کنند که تحرمیهای جدیدی علیه ایران وضع خواهد شد.
واقعیت آن است که تمدید قانون تحریمهای 10 ساله هیچ ضربه ای به لحاظ قانونی به توافق هسته ای و برجام وارد نخواهد کرد اما پیام جدی بریا تهران است که فحوای این است: بسیاری در واشنگتن به دنبال آن هستند که این توافق را به هر قیمت ناکام بگذارند.
این موضوعی است که الیزابت روزنبرگ یکی از مقامات ارشد سابق وزارت خزانه داری آمریکا بیان میکند. وی میگوید: ایران میداند که افرادی از تمدید قانون تحریمها حمایت کرده اند که عملا خواهان برهم خوردن توافق هسته ای هستند. این امر میتواند اعتماد ایران و همچنین به توافق هسته ای و اراده آنها برای ادامه به تعهدات در قالب آن را تقویت کند.
این در حالی است که انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری در آمریکا پیش از این نیز تردید هایی در ایران برای آینده توافق هسته ای به وجود آورده است. ریچارد نفیو از مقامات ارشد وزارت خزانه داری در بخش تحریم ها علیه ایران معتقد است که انتقادات ترامپ از توافق هسته ای منجر به آن خواهد شد که ایرانی ها با نگرانی و آشوب بیشتری به آینده توافق نظر کنند. اما وی معتقد است که ایران با هوشمندی بازی خواهد کرد و تنها با ابراز نگرانی و انتقاد و شکایت بسنده یمکند و اقدامی که منجر به بر هم خوردن توافق از سوی این کشور باشد را صروت نخواهد داد.
اما با این همه واقعیت آن است که مشکل بزرگ برای ایران و در قالب تمدید قانون تحریمها میتواند از سال 2024 شروع شود یعنی سالی که آمریکا در قالب برجام قرار است تحریم های ایران را به جای تعلیق به شکل کامل حذف کرده و پایان دهد. اگر اکنون قانون تحریم ها به امضای رئیس جمهور رسیده و تبدیل به قانون نهایی شود، این قانون طبعا تا پایان سال 2026 باقی خواهد ماند. اگر توافق هسته ای تا آن زمان به قوت خود پایدار بماند مشکل اساسی در سال 2024 بروز خواهد کرد که میتواند شروع یک دعوای بزرگ بین سنا و رئیس جمهور آمریکا و یا پایان رسمی بر پایبندی آمریکا به توافق هسته ای باشد.
